De bijzondere geschiedenis van boerderij de Kleine Wildenberg (deel 1)

Het lijkt ons leuk om jullie mee te nemen in de geschiedenis van onze boerderij en haar bewoners. Want de Kleine Wildenberg bestaat al 300 jaar lang! Bekijk de mooie oude beelden en lees over de veranderingen door de tijd heen. Dan ontdek je welke bijzondere familiegeschiedenis hier voortleeft.

Al eeuwenlang staat onze boerderij hier, stralend te midden van het Sallandse natuurschoon. Ooit gaven dorpsbewoners het haar naam: de Kleine Wildenberg. Vele generaties harde werkers leefden er al. En de Kleine Wildenberg beloonde hen altijd. Met de frisse geur van ochtenddauw, de schaterlach van een kind, een koe die zijn snuit even langs je wang laat gaan.

Geluk ligt voor het oprapen op de Kleine Wildenberg. Zo hebben al vele generaties geleefd op deze, voor ons zo bijzondere plek.

Ga je mee terug in de tijd?

• 

Het begin van de Kleine Wildenberg

De eerste vermelding van de Kleine Wildenberg was op 24 juli 1717. In een hypotheekakte van toen staat omschreven: “…. vrij en allodiaal erve en goedt, den Kleijnen Wildenberg genaamt…”.

Ergens tussen 1699 en 1717 blijkt de Kleine Wildenberg als katerstede ontstaan (‘katerstede’ is een benaming voor een kleine hutachtige boerderij met land. Dit begrip komt voornamelijk voor in deze regio, Salland). In die tijd was het niet ongebruikelijk dat een boerenzoon op een deel van de grond van de eigenaar een eigen bestaan opbouwde door een kleine eigen boerderij te bouwen. Op de Wildenberg woonde toen de familie Evert Wildenberg.

Hun zoon, Hendrik Stevens Wildenberg, is de eerste vermelde eigenaar van de Kleine Wildenberg. Waarschijnlijk heeft hij, na zijn huwelijk met Maria Sliefs (uit Hengvorden, onder Olst), intrek in de Kleine Wildenberg genomen. Verder maken we uit archiefstukken op dat zijn zus, Maria Stevens Wildenberg in 1722 en haar man, Derk Wessels, in 1729 overleed. Hendrik Stevens Wildenberg werd voogd over hun 6 kinderen, waarvan de oudste, Wessel Derks Wildenberg heette.

De ontwikkelingen gaan door

In 1737 is de grote Wildenberg (de witte boerderij van waaruit de Kleine Wildenberg is ontstaan) verkocht aan familie Roetert. Ook deze naam komt nog altijd veel voor hier in de buurt en heeft dus een lange familiegeschiedenis in Salland.

In oude archiefstukken lezen we ook over het ‘zaailand de Pegge’. Dit blijkt de benaming van een stuk grond te zijn. De Kleine Wildenberg en ‘de Pegge’ waren toen afgesplitst van de (grote) Wildenberg.

Groepsruimte ’t Pegge-Huis nu

Ik (Margreet) weet nog dat wij als familie vroeger, ‘Kolkman van de Pegge’ werden genoemd. Op het moment dat wij een naam zochten voor onze vergaderruimte voor groepen, was er iemand die het Pegge-Huis noemde. Een leuke verwijzing naar de oude geschiedenis vonden wij. Zo ontstond ’t Pegge-Huis als naam voor onze vergaderplek.

In 2017 vierden we het 300 jarig bestaan van onze boerderij. We hebben toen een stukje geschiedenis teruggebracht in de ruimte door één van de oudste foto’s die we hadden, uit te vergroten en in de ruimte op een grote wand te plaatsen.

Onze boerderij vanaf de 18e eeuw

In de 18e eeuw (rond 1750) gaan de eigenaren en bewoners van de Kleine Wildenberg uit elkaar lopen. Passend in die tijd, kochten stedelingen in het rustige buitengebied landgoederen als belegging of om zich ’s zomers uit het drukke stadsgebeuren terug te trekken. In 1751 is de Kleine Wildenberg publiekelijk verkocht door de erfgenamen van Hendrik Wildenberg voor 1260 gulden! In 1752 wordt het nogmaals doorverkocht voor 1525 gulden. Wat een prijzen hè?

Het armoedige bestaan op het platteland heeft er hoogst waarschijnlijk toe geleid dat de boerderij verkocht werd. Ook kregen ze in die tijd te maken met dijkdoorbraken en overstromingen, wat zeker tot schade zal hebben geleid.

In de tussentijd is de familie Wildenberg wel op de Kleine Wildenberg blijven wonen. In verschillende stukken worden namen genoemd van pachters en eigenaren. De bewoners volgen elkaar al die jaren op, van ouders op kinderen. Zo gaat het van de eerder genoemde Wessel Derks, naar zijn zoon Steven Wessels en weer naar zijn dochter Derkjen Stevens Wildenberg (alle nog met de achternaam Wildenberg), waarvan de laatste trouwde met Hendrik Hogenkamp. Vanaf dat moment lopen de eigenaren en bewoners ook weer gelijk.

Rijke familiegeschiedenis

Rond 1807 is Hendrik Hogenkamp, getrouwd met Derkjen Stevens Wildenberg, eigenaar geworden van de Kleine Wildenberg. Hun dochter, Bernadina Hogenkamp, trouwde met Arnoldus Jansen. Arnoldus Jansen werd in 1848 volledig eigenaar van de Kleine Wildenberg. Hun dochter Johanna Jansen trouwde met Hermanus Kolkman. Hierna kwamen nog Arnoldus Kolkman (op de foto hierboven), Hermanus Kolkman en Gerardus Kolkman. En die laatste, Gerardus Kolkman, ook wel Gerard, is mijn vader.

Ja, je leest het goed. Voor zover wij dus weten, zijn de bewoners van de Kleine Wildenberg altijd (groot)ouders en kinderen geweest. Hoe bijzonder! Op deze plek leeft dus een zeer lange familiegeschiedenis.

Een klein stukje tijd…

Na de familie Wildenberg kwamen dus de familie Hogenkamp en daarna de familie Kolkman op de boerderij wonen. Mijn familienaam is ook Kolkman. Hoe bijzonder is dit? Dat we dus op een boerderij wonen, waar al meer dan 300 jaar ouders en kinderen elkaar opvolgen. Het maakt het een beetje ‘eindeloos’.

We beheren maar zo’n klein stukje tijd van deze locatie. Hier en nu mogen wij genieten van al het moois wat deze plek te bieden heeft. En door de jaren heen is er al heel wat veranderd.

Geboren en getogen

Ik, Margreet, ben dus ook geboren op de Kleine Wildenberg. Als klein meisje liep ik tussen de varkens, koeien en kippen. Mijn ouders hadden een kleinschalige boerderij met varkens, koeien en akkerbouw.

Opgroeien op een boerderij, net buiten de stad, daar zie je als kind de weelde niet van. Ik vond het maar ver fietsen naar school en buiten spelen op straat met buurtkinderen uit de wijk, dat zat er ook niet in. De TV kwam niet verder dan Nederland 1, 2 en 3 terwijl klasgenoten het hadden over telekids.

En nu zie ik… Wat bofte in eigenlijk toen!

Start van de zorgboerderij

Er kwam een tijd dat boeren moesten kiezen voor groter worden of gaan verbreden met hun boerderij om te kunnen blijven bestaan. Mijn ouders kozen voor het tweede.

In het jaar 2000 startte op de Kleine Wildenberg de ‘Zorgboerderij’.  Er kwamen mensen met een beperking meehelpen op de boerderij, als dagbesteding.  Mijn moeder was de drijvende kracht hierachter,  ze wilde de boerderij en deze mooie plek graag delen.

Zorgboerderijen bleken in een groeiende behoefte te voorzien, het aantal is in de afgelopen jaren flink toegenomen. Er is steeds meer vraag naar ‘zorg op maat’ en om mensen onderdeel uit te laten maken van een plek (in dit geval de boerderij) waar ze zich goed voelen. Waar ze iets bij kunnen dragen en wat hen sterkt in hun gevoel van eigenwaarde. En een boerderij biedt veel: een nuchtere kijk, het omgaan met leven en dood, zaaien en oogsten, groei en bloei.

Alle generaties samen vormen het verhaal van onze boerderij

Inmiddels zijn wij, Lars en ik, de huidige generatie ‘Wildenbergers’. Wonend naast Betsie (mijn moeder) op de boerderij.

Dat delen van deze plek, dat doen we nog steeds. Lars en ik zijn hier vanaf 2010 komen wonen en hebben de recreatietak van de boerderij uitgebreid met de vakantiewoningen en pipowagen.

De gemengde functie en kleinschaligheid zijn nog altijd belangrijke pijlers. Ook het boerenbedrijf is er nog, met koeien, varkens, ezels, kippen en 8 hectare grond waarop we fruit en noten telen. Een multifunctionele boerderij, zoals dat tegenwoordig heet. Waar de verschillende functies met elkaar verweven zijn en elkaar versterken. Een familiebedrijf met een 300 jaar lange geschiedenis – bijzonder he!

Een plek die we met de cliënten en vrijwilligers van de zorgboerderij onderhouden. Een fijne plek om samen te werken.

En ook: een plek waar je met je gezin heerlijk vakantie kunt vieren en kunt meegenieten van het rijke boerderijleven. Zodat nog meer mensen meegenieten van deze voor ons zo bijzondere, rijke plek.

Wil je meer over ons lezen? Lees hier meer over ons.

Hopelijk zien we je eens op onze boerderij!

Leuk dat je deel 1 van onze geschiedenis hebt gelezen! In deel 2 lees je het verhaal van Betsie. “Met z’n allen gebruikten we een douche van 1 bij 2 meter. In dat hok stond ook de wasmachine…”

Op de hoogte blijven van deze verhalen? Schrijf je dan in voor onze Boerderijpost! Iedere start van een nieuw seizoen, inspireren we je graag!